တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မွဳ မျပိဳကြဲေရး ဆိုရာ၀ယ္

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ စုေ၀းေနထိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္တခုမွာ စည္းလံုးညီညြတ္မွဳ ရွိေရးက အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူေတြက တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး က႑ႏွစ္ခု ခြဲျခားေလ့လာၾကပါတယ္။ ပထမက႑ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားနဲ႕ ပဋိပက ၡေျဖရွင္းနည္းမ်ားကို ေလ့လာျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယက႑ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တရားမွ်တတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေတြကို ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြကို ေလ့လာျဖင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပထမက႑ဟာ ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အံု (political institutions) ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာက ျမစ္ဖ်ားခံလာျပီး၊ ဒုတိယက႑ကေတာ့ လူမ်ိဳးစု၊ တရားမွ်တမွဳႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ေရးရာ ႏိုင္ငံေရး သီအိုရီမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးဒႆနိက အေတြးအေခၚမ်ားကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ ေရွးပေ၀သဏီ အစဥ္အဆက္ကေန အျမစ္တြယ္ေနခဲ့တဲ့ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္အမုန္းတရားေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ျဗိတိသွ်၊ ျပင္သစ္၊ ေပၚတူဂီ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ ၀ါဒေတြ မၾကီးစိုးခဲ့စဥ္က အင္အားၾကီး စစ္ဘုရင္မ်ားရဲ႕ စစ္အင္အားသံုးျပီး နယ္ေျမေဒသ သိမ္းသြင္းမွဳေတြ၊ တိုင္းႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ နယ္ေျမေဒသ နီးစပ္ရာမွာ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကား စစ္ပြဲေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္ပြဲေတြကေန အမုန္းတရားေတြ၊ မယံုၾကည္မွဳေတြနဲ႕ အာဃာတ တရားေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အမုန္းတရားေတြဟာ ဖိႏွိပ္မွဳ တစံုတရာေအာက္မွာ ေခတၱေပ်ာက္ကြယ္ေနျပီး၊ ဖိႏွိပ္မွဳကေန လြတ္လပ္လာစဥ္မွာ အသြင္တမ်ိဳးနဲ႕ ျပန္လည္ေပၚထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ပဋိပကၡေရးရာ ေလ့လာသူေတြက ေသခ်ာ နားလည္သိရွိထားဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလိုနားလည္သိရွိမွလဲ ျငိမ္းခ်မ္းစြာေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျပီး အေျဖရွာႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို အင္အားသံုးေျဖရွင္းမွဳ နည္းလမ္းေတြထက္ ပိုျပီး အေလးထားစဥ္းစားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား ေသြးစည္းမွဳမွာ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ား၊ လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္မ်ားနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ရိုးသားပြင့္လင္းစြာ သတင္းအခ်က္အလက္ ဖလွယ္မွဳ၊ စီးပြားေရးျပိဳင္ဆိုင္မွဳမ်ား အၾကားမွာ တရားမွ်တစြာ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳ စတာေတြကလဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကား ဆက္ဆံေရး အားနည္းမွဳနဲ႕ စီးပြားေရးျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။  စီးပြားေရးအရ အင္အားၾကီးျပီး၊ သယံဇာတ အေျမာက္အျမားကို နယ္ေျမထဲမွာ ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြက စီးပြားေရးအရ အင္အားနည္းျပီး၊ သယံဇာတ ပိုင္ဆိုင္မွဳနည္းတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုေတြနဲ႕ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ ဘ႑ာေရးအရ ခြဲေ၀သံုးစြဲရတာေၾကာင့္ နစ္နာတယ္လို႕ ယူဆတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးအရ ေစ်းကြက္ကို အျပိဳင္အဆိုင္လုၾကရင္း၊ သယံဇာတေတြ ရွိတဲ့ နယ္ေျမေတြကို လုၾကရင္း ျဖစ္လာတဲ့ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ဒီလို စီးပြားေရးအေၾကာင္းအရာေတြအျပင္ လံုျခံဳေရးအေၾကာင္းအရာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္း မရွိတဲ့အခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕က သူတို႕ရဲ႕ေဒသ လံုျခံဳေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ထားဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ယူဆလာျပီး လက္ကိုင္ကိုင္အင္အားစုေတြ ဖြဲ႕စည္းလာၾကပါတယ္။ ဒီအခါမွာ လက္နက္ကိုင္အင္အားစု မရွိတဲ့ တျခားလူမ်ိဳးစုေတြကလဲ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ ထပ္မံ ဖြဲ႕စည္းလာၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံအစိုးရကလဲ ဒီလို လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ စုဖြဲ႕လာမွဳအေပၚေတြမွာ ပုန္ကန္ထၾကြဖို႕ ျပင္ဆင္တယ္လို႕ ယူဆျပီး စစ္အင္အားသံုး ႏွိမ္နင္းဖို႕ ၾကိဳးပမ္းျပန္ပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနကို ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ security dilemma လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးရဲ႕ အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ဖို႕ တာ၀န္ရွိတဲ့ တပ္မေတာ္ကိုယ္တိုင္က လူတစုရဲ႕ ျခယ္လွယ္မွဳကို ခံေနရျပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕ အသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္ေနသလို ျပန္ျဖစ္ေနတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုတိုင္းျပည္ေတြဟာ ျပည္တြင္းစစ္ျပႆနာ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ျပႆနာနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳ ျပႆနာေတြအၾကားမွာ ႏြံနစ္ေနတတ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ multi-ethnic societies ေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ဘိုးဘြားအေမြ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မွဳ ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြမွာ သူတို႕ရဲ႕ ethno-symbolism ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႕အတြက္ ေရွးအစဥ္အဆက္ကေန သူတို႕ရဲ႕ နယ္ေျမလို႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္ေျမေဒသေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ဘိုးဘြားအေမြ နယ္ေျမေတြလို႕ သတ္မွတ္ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီနယ္ေျမေတြဟာ တခါတရံမွာ အျခားလူမ်ိဳးစုေတြက ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားၾကတဲ့ နယ္ေျမေတြလဲ ျဖစ္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီလို နယ္ေျမေတြ သီးျခားသတ္မွတ္ ထားႏိုင္ျခင္း မရွိတဲ့အခါ နယ္ေျမလုရာကေန ျဖစ္ပြားလာတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။

အခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြကေတာ့ လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆေတြကလဲ အေၾကာင္းရင္းတရပ္အေနနဲက ပါ၀င္တယ္လို႕ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕အယူအဆ အရ ethnic identity ေတြဟာ သူ႕ဘာသာသူ ရွိေနျပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့ အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ သမိုင္းဆရာေတြက အမ်ိဳးသားေရးအျမင္ေတြနဲ႕ ထပ္ေလာင္းပံုေဖာ္ျပီး မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေတြ၊ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒေတြ၊ လူနည္းစု သိမ္ငယ္စိတ္ ေတြကို ရိုက္သြင္းရာကေန လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြ ေပၚထြက္လာတာလို႕ ရွဳျမင္ၾကပါတယ္။

ethnic identity ေတြကို လိုသလို ျဖည့္ဆည္းထည့္သြင္းသတ္မွတ္လို႕ေတာ့ မရႏိုင္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသား (citizenship) နဲ႕ လူမ်ိဳးဆိုတာ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ရွိျပီးသား ethnic identity ကို ထပ္ေလာင္းပံုေဖာ္ျပီး ႏိုင္ငံေရးအရ manipulate လုပ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတို႕ရဲ႕ အာဏာ တည္ျမဲေရးအတြက္ လူမ်ိဳးစုတခုရဲ႕ အတိတ္သမိုင္းေတြကို အသံုးခ်ျပီး လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒကို ရိုက္သြင္းလာတဲ့အခါ၊ အျခားလူမ်ိဳးစုေတြကို အႏွိမ္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ၀င္လာေအာင္ ျပဳလုပ္လိုက္သလို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးမွာမွ ဘာသာေရးအရပါ ကြဲျပားမွဳေတြ ျဖစ္ေနရင္ အေျခအေနေတြက ပိုျပီး ဆိုး၀ါးသြားတတ္ပါတယ္။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဟာ ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ ဘာသာ၊ သာသနာကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တာကလဲ ေကာင္းမြန္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ လြန္ကဲသြားျပီး မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကေန မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္၀ါဒကို ကိုင္စြဲလာတဲ့ အခါ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ သာသနာကိုပဲ ဦးထိပ္တင္ျပီး အျခား ဘာသာ၊ သာသနာကို ခြဲျခားမွဳ ရွိလာတဲ့အခါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု အမ်ားအျပား ေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္တခုမွာ ပဋိပကၡနဲ႕ စစ္ပြဲေတြကို ဦးတည္သြားေစေတာ့တာပါပဲ။ ဒီအခ်က္ဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာရယူထားသူမ်ားရဲ႕ အေျမာ္အျမင္နဲ႕ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ေပၚမွာ မူတည္တတ္ပါတယ္။

ဒီလို အေၾကာင္းရင္းေတြေၾကာင့္ လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းပံုေတြေပၚ မူတည္ျပီး ျပည္တြင္းစစ္မီးေတာက္ေတြ ၾကီးထြားလာျခင္း၊ စစ္မွန္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္းဆိုတဲ့ ရလဒ္ေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ Hegemonic Control နည္းလမ္းကို သံုးျပီး၊လူမ်ိဳးစုမ်ား ေနထိုင္ရာ ေဒသေတြကို အစိုးရက ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူသားခ်င္း စာနာမွဳကင္းေသာ လုပ္ရပ္မ်ားျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးျခင္း၊နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ားနဲ႕ ျမိဳ႕မ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ လက္နက္ခ်ခိုင္းျခင္း၊ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း စတာေတြကို အခ်ိဳ႕အစိုးရေတြက က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။

ဒီနည္းလမ္းဟာ လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ပဲ လူမ်ိဳးစုမ်ားအၾကား အာဃာတ တရားေတြ၊ အမုန္းတရားေတြ ကိုသာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒကို က်င့္သံုးသူမ်ားက စစ္တပ္ကို ၾကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္ထားခဲ့ရင္ စစ္တပ္ထဲမွာ ပါ၀င္တာကလဲ လူမ်ိဳးစု မ်ိဳးစံု ျဖစ္ေပမယ့္ လူမ်ိဳးၾကီး တခုရဲ႕ လုပ္ရပ္လို႕ပဲ ထင္သြားတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ကၽြႏ္ုပ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တပ္မေတာ္မွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ပါ၀င္ပါတယ္။ ကရင္ေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္ေနတဲ့ တပ္ရင္းရဲ႕ တပ္ရင္းမွဴးဟာလဲ ခ်င္းအမ်ိဳးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

ကခ်င္ေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္တဲ့ တပ္မ်ားရဲ႕ အၾကီးအကဲဟာလဲ မြန္အမ်ိဳးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ရွမ္းေဒသကို ထိုးစစ္ဆင္တဲ့ တပ္မ်ားရဲ႕ အၾကီးအကဲဟာလဲ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရထဲမွာလဲ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္လဲ ပဋိပကၡေတြကို စစ္အင္အားသံုး ေျဖရွင္းေနတဲ့ ဗဟိုအစိုးရဟာ ဗမာနယ္ေျမထဲမွာ အေျခစိုက္ထားတာေၾကာင့္ ဗမာစစ္တပ္၊ ဗမာနဲ႕ တိုင္းရင္းသားမ်ား အၾကားက ပဋိပကၡ အေနနဲ႕ ထင္ျမင္ယူဆသြားမွဳ ဆိုတဲ့ အထင္အျမင္ လြဲမွဳေတြ၊ သံသယျဖစ္ထြန္းမွဳေတြ၊ မုန္းတီးမွဳေတြ ျဖစ္သြားေစတတ္ပါတယ္။

အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမွဳနဲ႕ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မည္သည့္အခါမွ တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ညီအစ္ကိုခ်င္းမွာေတာင္ အင္အားသံုးျပီး ျပႆနာေျဖရွင္းမွဳေတြ ရွိလာတဲ့အခါ ေသြးကြဲမွဳေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တဘက္ကို ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေအာင္ ဖိႏွိပ္ထားမွဳေၾကာင့္ ျပႆနာေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႕ ယူဆမွဳေတြဟာ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆေတြပါပဲ။ ဖိႏွိပ္ေလ၊ ျပႆနာ ပိုျပီး ၾကီးထြားေလ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ (၁၉၉၄) ခုႏွစ္တုန္းက ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးကို တုန္လွဳပ္ေခ်ာက္ခ်ား ေစခဲ့တဲ့ ရ၀မ္ဒါ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မွဳၾကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။

လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ တဦးနဲ႕ တဦးသတ္ျဖတ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားေစေအာင္ ဘာေတြက လွံဳ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ပါသလဲ။ အဓိကကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဖိႏွိပ္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ Tutsi ဆိုရင္ ပါ၀ါပိုရွိျပီး၊ Hutu ဆိုရင္ ဖိႏွိပ္ခံ လို႕ သတ္မွတ္ရာကေန အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဖိႏွိပ္မွဳဟာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ လူသတ္ပြဲၾကီးကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္ေျပာင္းေျပာမိၾကတဲ့အခါတိုင္း အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက When Victims become Killers လို႕ စိတ္မေကာင္းစြာ မွတ္ခ်က္ျပဳၾကပါတယ္။ အင္အားသံုးမွဳ၊ အေၾကာက္တရားနဲ႕ ဖိႏွိပ္မွဳေတြဟာ ပဋိပကၡေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ပါဘူး။ ပဋိပကၡေတြကိုသာ ပိုျပီး ၾကီးထြားေစတတ္ပါတယ္။ Hegemonic Control ဟာ ေရရွည္ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳကို ဘယ္လိုမွ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမွဳတခုကေတာ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ နယ္နိမိတ္အတြင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္တားဆီးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုေတြကို သူတို႕ရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ေျမေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ဖို႕ အတင္းအၾကပ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခိုင္းတာေတြ၊ အျခားေဒသမွာ ေရာက္ရွိေနထိုင္သူေတြကို သက္ဆိုင္ရာ ေဒသေတြကို အတင္းအၾကပ္ ျပန္ခိုင္းတာေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသမဟုတ္ပဲ ေရာက္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ အခ်င္းအခ်င္း အလဲအလွယ္ျပဳျပီး ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားတာေတြဟာ  တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို ျပိဳကြဲေစတဲ့ အင္အားသံုးမွဳေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြကို  transcendent identity တခုကို သတ္မွတ္ျပီး ေျဖရွင္းၾကတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလို သတ္မွတ္ရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ရွိတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ား ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျပီး၊ အားလံုးရဲ႕ ethnic identity ကို ေရွ႕တန္းမတင္ေတာ့ပဲ ႏိုင္ငံမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူတရပ္လံုးဟာ လူမ်ိဳး တခုတည္းအျဖစ္ လက္ခံ သတ္မွတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျပဳလုပ္ရာမွာ လူမ်ိဳးစုမ်ား အားလံုးက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျပီးမွ ညီညီညြတ္ညြတ္ စုေပါင္းသတ္မွတ္ၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အစိုးရတရပ္တည္းကပဲ အတင္းအၾကပ္ အမည္နာမေပး သတ္မွတ္လို႕ မရႏိုင္ပါဘူး။

ဒီနည္းလမ္းဟာ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဓေလ့ထံုးစံ ဆင္တူတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ား ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံ (သို႕မဟုတ္) ေနရာေဒသတခုမွာ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုက လူမ်ား အေျခခ်ေနထိုင္လာၾကျပီး ႏိုင္ငံတည္ေထာင္မွဳ ျပဳလုပ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ အတြက္သာ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ျပီး စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းစဥ္စာ ကြဲျပားတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ား ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အလြန္သတိထားျပီး စဥ္းစားျပဳလုပ္ၾကရမယ့္ နည္းလမ္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အတင္းအၾကပ္ျပဳလုပ္မွဳေတြ ရွိလာခဲ့ရင္ ပဋိပကၡကို ပိုမိုၾကီးသြားေစတတ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡေတြကို ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား (သို႕မဟုတ္) အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားက ၀င္ေရာက္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေျဖရွင္းရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ထိန္းခ်ဳပ္ေျဖရွင္းရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြမွာ third party ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္း (သို႕မဟုတ္) ေဒသတြင္းအင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားဟာ လူမ်ိဳးစုအားလံုးက ယံုၾကည္လက္ခံေပးႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း (သို႕မဟုတ္) ႏိုင္ငံ ျဖစ္ဖို႕ အေရးၾကီးသလို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း (သို႕မဟုတ္) ႏိုင္ငံကလဲ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကားမွာ neutral ျဖစ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အက်ိဳးစီးပြားေတြပါ ပါ၀င္လာျပီး ပါ၀ါဂိမ္းေတြ ကစားလာခဲ့ရင္ လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံအတြက္ ပိုျပီး ထိခိုက္မွဳေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ထပ္ေျဖရွင္းနည္းတခုကေတာ့ federal arrangements ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ federal arrangements ဆိုရာမွာ quasi-federal arrangements, constitutional federal arrangements စတာေတြအျပင္ autonomy နဲ႕ cantonisation စတာေတြပါ ပါ၀င္ပါတယ္။ cantonisation ဆိုတာကေတာ့ အာဏာခြဲေ၀မွဳကို လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳးစုကေန မ်ိဳးႏြယ္စုေလးေတြအထိ အဆင့္ဆင့္ ခြဲျခားျပီး homogeneous units ေလးေတြအထိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျပီးမွ အာဏာခြဲေ၀တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာရွင္အမ်ားစုကေတာ့ ဒါဟာ လက္ေတြ႕မွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်နည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အစီအမံလို႕ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။

constitutional federal arrangements မွာ ဖယ္ဒရယ္ ယူနစ္ေတြ အားလံုးဆီမွာ တူညီတဲ့ အာဏာေတြ ရွိျပီး၊ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရနဲ႕ ျပည္နယ္အစိုးရၾကားမွာ အာဏာခြဲေ၀မွဳသ႑န္ေတြ စနစ္တက် ရွိပါတယ္။ အာဏာကို အလြဲသံုးစား ျပဳလို႕ မရပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ (self- determination) နဲ႕ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ ရွိတဲ့အတြက္ ေရရွည္ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မွဳအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအစီအမံ တခုအျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (autonomy) ဆိုတာမွာက်ေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (territorial autonomy)နဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ (cultural autonomy) ဆိုျပီး ရွိပါတယ္။ ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြကို သူ႕သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအလိုက္ နယ္ေျမခြဲေ၀ျပီး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးအပ္ျခင္း ျဖစ္ျပီး၊ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ဆိုတာကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသအလိုက္ cultural institutions မ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ဖန္တီးစီမံခြင့္ေပးအပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္နဲ႕ လူနည္းစု အခြင့္အေရးေပးတာနဲ႕ မတူပါဘူး။ ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဆိုတာကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ားက သူတို႕ဘာသာ cultural institutions မ်ားကို တည္ေဆာက္ယူျခင္းျဖစ္ျပီး၊ လူနည္းစုအခြင့္အေရး (minority rights) ကို ေပးတာမွာက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က cultural institutions မ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းတဲ့ ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းတခုကေတာ့ consociationalism ျဖစ္ပါတယ္။  consociationalism ဆိုတာကို ပါ၀ါရွယ္ယာျပဳလုပ္ျခင္းလို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ consociationalism နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျပီး ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းျခင္းမွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလံုး ပူးေပါင္းျပီး အာဏာခြဲေ၀ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ federalism မွာ အာဏာခြဲေ၀မွဳက (vertical division between different levels) ျဖစ္ျပီး၊ consociationalism မွာ အာဏာခြဲေ၀မွဳက (horizontal division between different pillars) ျဖစ္ပါတယ္။ consociationalism ႏိုင္ငံေရး အစီအမံမွာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး သြင္ျပင္လကၡဏာ ေလးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပထမသြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ားရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုးဟာ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ဟာ ညြန္႕ေပါင္းအစိုးရျဖစ္ျပီး၊ လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား (သို႕မဟုတ္) ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားလံုးက အစိုးရအဖြဲ႕မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒုတိယ သြင္ျပင္လကၡဏာ ကေတာ့ လူမ်ိဳးစုအားလံုးမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရွိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တတိယ သြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကိုယ္စားျပဳမွဳဟာ proportionality ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ စတုတၳ သြင္ျပင္လကၡဏာကေတာ့ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ အေျခခံ အက်ိဳးစီးပြားေတြကို ထိခိုက္လာခဲ့ရင္ ဗီတိုအာဏာ အသံုးျပဳခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီ နည္းလမ္းဟာ လူမ်ိဳးစုအေရအတြက္ နည္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ပိုျပီး သင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။

တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မွဳ မျပိဳကြဲေရးဆိုတာမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး၊ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္  နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလို ရွာေဖြရာမွာလဲ ပိုမိုဆိုး၀ါးသြားေစႏိုင္တဲ့ Hegemonic Control လို နည္းလမ္းေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕ လိုအပ္ျပီး၊ transcendent identity, federal arrangements (including autonomy), consociationalism နည္းလမ္းေတြထဲက အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ျငင္းခုန္မွဳ၊ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲမွဳ မဟုတ္ေသာ အေျဖရွာျခင္း အသြင္နဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ စစ္မွန္တဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡမ်ား ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမစ္တြယ္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ဆိုတာ မလြဲမေသြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရမယ့္ ျဖစ္စဥ္တခုပါ။

ဒီလို တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး တည္ေဆာက္ရာမွာ တရားမွ်တမွဳ ရွိေရးဟာ စံထားၾကရမယ့္ တန္ဖိုးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ၾကီးထြားလာခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေရး အေျခခံ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ethno-cultural justice ဆိုတဲ့ သေဘာတရား ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီသေဘာတရားကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ Kymlicka ဆိုသူက စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ဟာ လူမ်ိဳးနဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳေရးရာ ကြဲျပားမွဳေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားလို႕ မရႏိုင္ေၾကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမွုဆိုတာ လူတဦးခ်င္းစီ ရွင္သန္ေနထိုင္တဲ့ လူမွဳဘ၀ (social life) ေတြေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳရွိတဲ့ framework တခု ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး civic republicanism နဲ႕ liberal multi-culturalism ကို လက္ခံသူ တို႕အၾကားမွာ အျငင္းပြားမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ civic republicanism  ကို လက္ခံသူမ်ားက ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္ပတ္သက္မွဳဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေရးရာ အကန္႕အသတ္ေတြကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုၾကျပီး၊  liberal multi-culturalism ကို လက္ခံသူမ်ားကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳဟာ ရွိေနျပီးသား လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အေပၚမွာ အေျခခံတယ္လို႕ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မွဳ တည္ေဆာက္ေရးမွာ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးအေရးမ်ား (language rights) ကိုလဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႕၀န္ေဆာင္မွဳေတြကို ျပည္သူေတြက အျပည့္အ၀ အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြမွာ linguistic affairs နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံေတာ္က လံုး၀ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မရွိတဲ့ benign- neglect policy၊ လူအမ်ားသံုးတဲ့ ဘာသာစကားကို official language အျဖစ္သတ္မွတ္တဲ့ nation-building policy စသည္ျဖင့္ မူ၀ါဒမ်ားစြာ ရွိျပီး၊ ဒီအေရးဟာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အေရးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ multi-bilingualism ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သည့္ေနရာမွာ မည္သို႕ အသံုးျပဳမည္နည္း စတဲ့ procedures ေတြဟာ ညီညြတ္မွဳ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။

ကၽြႏ္ုပ္တို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရေတြက တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မွဳ မျပိဳကြဲေရးလို႕ အစဥ္အဆက္ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္လဲ လူမ်ိဳးစု ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္တဲ့ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အမုန္းတရား၊ အာဃာတ တရားေတြကို မရွိရင္ေတာင္ ရွိလာေအာင္ လုပ္ျပီး ေသြးခြဲမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းထဲက ဗမာသူရဲေကာင္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြကို အလြန္အမင္း ျမွင့္တင္မွဳဟာ ေရွးက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အျခားလူမ်ိဳးစုမ်ားနဲ႕ စစ္ပြဲေတြကို ျပန္ေျပာင္းသတိရစရာေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႕ conflict accommodation လုပ္ႏိုင္ပါရက္ ၾကီးထြားလာေအာင္ လုပ္ေနတာေတြနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ဥပမာ- မြန္-ဗမာ စစ္ပြဲ စတာေတြဟာ သမိုင္းသင္ရိုးညႊန္းတန္းမွာ အေသးစိတ္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲဖို႕ မသင့္ေလ်ာ္တဲ့အရာ ေတြျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အစိုးရအဆက္ဆက္ရဲ႕ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ ဆန္ဆန္ ျပဳမူမွဳေတြဟာလဲ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို ထိခိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ လူမ်ိဳးစုေတြ ေနထိုင္တဲ့ ရြာေတြကို မီးရွိဳ႕ျပီး " ဒါ- ဗမာကြ” လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့မွဳေတြ အေျမာက္အျမား ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ တပ္မေတာ္မွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစံု ပါ၀င္ေနပါရက္နဲ႕ ဗမာစစ္တပ္လာျပီ ဆိုတာနဲ႕ ရြာသားေတြ ပုန္းၾကေရွာင္ၾက ျဖစ္ရတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ ဗမာစစ္သားဆိုတာနဲ႕ ကေလးအငိုတိတ္သြားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျမန္မာျပည္က စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္တြင္းနဲ႕ ၀န္ထမ္းတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္မွဳေတြမွာ ဗမာ မဟုတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကို ရာထူးတိုးတက္ခြင့္ ေႏွာင့္ေႏွးေစ တာေတြ၊ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတာေတြ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၀န္ထမ္းေလာကမွာ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာတရား ကိုးကြယ္မွဳေပၚမွာ မူတည္ျပီး ခြဲျခား ဆက္ဆံမွဳေတြဟာလဲ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားေနခဲ့ပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားမွဳေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာလဲ Hegemonic Control ကို အသံုးျပဳျပီး စစ္အင္အားနဲ႕ ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူသားခ်င္း စာနာမွဳကင္းေသာ လုပ္ရပ္မ်ားျဖင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးျခင္း၊ နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ားနဲ႕ ျမိဳ႕မ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ လက္နက္ခ်ခိုင္းျခင္း၊ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျခင္း၊ လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျပိဳကြဲေစရန္ ေသြးထိုးလွံဳေဆာ္ျခင္း စတဲ့ ဖိႏွိပ္မွဳ နည္းေပါင္းစံုကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ေရး၊ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ရရွိေရးေတြအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြကို အသိအမွတ္မျပဳပဲ ဖ်က္ဆီးေႏွာင့္ယွက္မွဳ ေတြကို ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ကတည္းက တစိုက္မတ္မတ္ ျပဳလုပ္လာခဲ့တာဟာ ေနာက္ဆံုး သမိုင္းက ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လံု ႏိုင္ငံေရး ပလက္ေဖာင္း (၀ါ) ပင္လံုကဲ့သို႕ေသာ ညီလာခံတရပ္ေပၚထြက္ေရးအထိ အသိအမွတ္ျပဳျပီး ပူးေပါင္းပါ၀င္မွဳ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၉၀ အလြန္ကာလေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူထားေသာ္လည္း ေရရွည္ခံ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ရန္ အားထုတ္ၾကိဳးပမ္းမွဳ မရွိပဲ နယ္ေျမစိုးမိုးေရး၊ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ နယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေရး၊ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းေရး၊ တပ္မ်ားျဖင့္ ပိတ္ဆို႕၀န္းရံျခိမ္းေခ်ာက္ေရး၊ ထိုးစစ္ဆင္ေရး စတာေတြကိုပဲ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ ရွိလာပါတယ္။

ဒီလို Hegemonic Control နဲ႕ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မတည္ေဆာက္ႏိုင္ပါဘူး။ အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳ၊ ယံုၾကည္မွဳေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ စစ္မွန္ေသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရး၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ပါ၀င္ေသာ ညီလာခံၾကီး က်င္းပေရး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေရး စတာေတြနဲ႕သာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၊ မဆလ၊ န၀တ၊ နအဖ၊ ဗိုလ္သိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္ေတြမွာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး မျပိဳကြဲေရးကို ဦးထိပ္ထားတယ္လို႕ ဘယ္လိုပဲ ဆိုဆို လက္ေတြ႕လုပ္ရပ္မ်ားကေတာ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး ျပိဳကြဲေစမယ့္ လုပ္ရပ္မ်ားသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ျပႆနာေတြ ေရရွည္ျဖစ္ပြားေနျခင္းဟာ  ေနာင္မ်ိဳးဆက္ေတြ လက္ထက္မွာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရး အတြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာ ေပၚထြန္း ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရရွည္ျပည္တြင္းစစ္ ျပႆနာဟာ တိုင္းျပည္အနာဂတ္အတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ လကၡဏာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ တည္ေဆာက္မွဳ ခိုင္မာစြာ မျပဳလုပ္ရေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မျပိဳကြဲေရး ဆိုျပီး ရြတ္ဆိုေနတာထက္၊ တန္းတူညီမွ်မွဳႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးၾကီး ေပၚထြက္လာေရးကသာ အေရးၾကီးလွပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး